Almanca das Perfekt: Bu dersimizde ‘Almanca das Perfekt’ konusunu inceleyeceğiz. Almanca’da 2 ayrı -di’li geçmiş zaman vardır.
Perfekt; Geçmişte yapılıp bitmiş olan eylemleri anlatır.
Präteritum; genellikle yazı dilinde kullanılır, deyimlerde kullanılır, masallarda, roman veya hikayelerde çok kullanılır, Perfekt ise konuşma dilinde kullanılır, roman, hikaye gibi eserlerde kullanılmaz
Perfekt Zamanın Tanımı ve Kullanımı
1. Perfekt Zamanın Tanımı: Perfekt, Almanca’da geçmişte tamamlanmış eylemleri ifade eden bir zaman dilimidir. Türkçede “geçmiş zaman” olarak adlandırabileceğimiz bu yapı, İngilizce’deki “Present Perfect” ile benzerlik gösterse de kullanım alanları farklıdır.
2. Perfekt Zamanın Yapısı: Perfekt zaman, iki bileşenden oluşur:
- Yardımcı fiil (haben veya sein)
- Fiilin Partizip Perfekt formu (örneğin, “gemacht” veya “gegangen”)
Örnek:
- Ich habe gemacht. (Yaptım.)
- Er ist gegangen. (Gitti.)
3. Perfekt Zamanın Kullanım Alanları:
- Günlük Konuşma: Almanca’da günlük konuşmalarda geçmiş zaman ifade edilirken Perfekt zaman yaygın olarak kullanılır. Özellikle konuşulan Almanca’da Präteritum yerine daha sık tercih edilir.
- Geçmişte Tamamlanmış Eylemler: Perfekt, geçmişte tamamlanmış olan ve şu anda sonuçları önemli olan eylemleri ifade eder.
- Kişisel Deneyimler: Kişisel deneyimler, seyahatler ve geçmişte yaşanan olaylar anlatılırken kullanılır.
4. Perfekt ve Präteritum Karşılaştırması:
- Perfekt , genellikle konuşma dilinde tercih edilirken, Präteritum daha çok yazılı dilde ve edebiyatta kullanılır.
- Präteritum, ayrıca “sein”, “haben”, “werden” gibi yaygın fiillerle konuşma dilinde de kullanılabilir.
5. Örnek Cümleler:
- Wir haben gestern Fußball gespielt. (Dün futbol oynadık.)
- Sie hat das Buch gelesen. (O, kitabı okudu.)
- Ich bin nach Hause gegangen. (Eve gittim.)
6. Önemli Notlar:
- Perfekt zamanın kullanımı, bölgesel farklılıklar gösterebilir; bazı Almanca konuşulan bölgelerde Präteritum daha yaygın kullanılabilir.
- Yardımcı fiil seçimi (haben veya sein), fiilin türüne bağlıdır. Hareket ifade eden veya durum değişikliği bildiren fiiller genellikle “sein” ile kullanılır.
Haben ve Sein Çekimlemeleri
Haben Fiil Çekimi (Perfekt)
Haben, genellikle geçişli fiiller (nesne alan fiiller) ve bazı durumlarda geçişsiz fiiller ile kullanılır.
| Kişi | Haben (Yardımcı Fiil) | Fiil (Örnek: machen – yapmak) | Perfekt Çekimi |
|---|---|---|---|
| Ich | habe | gemacht | Ich habe gemacht. |
| Du | hast | gemacht | Du hast gemacht. |
| Er/Sie/Es | hat | gemacht | Er hat gemacht. |
| Wir | haben | gemacht | Wir haben gemacht. |
| Ihr | habt | gemacht | Ihr habt gemacht. |
| Sie/sie | haben | gemacht | Sie haben gemacht. |
Sein Fiil Çekimi (Perfekt)
Sein, genellikle hareket ve durum değişikliği bildiren geçişsiz fiiller ile kullanılır. Örneğin, “gehen” (gitmek) veya “werden” (olmak) gibi fiiller.
| Kişi | Sein (Yardımcı Fiil) | Fiil (Örnek: gehen – gitmek) | Perfekt Çekimi |
|---|---|---|---|
| Ich | bin | gegangen | Ich bin gegangen. |
| Du | bist | gegangen | Du bist gegangen. |
| Er/Sie/Es | ist | gegangen | Er ist gegangen. |
| Wir | sind | gegangen | Wir sind gegangen. |
| Ihr | seid | gegangen | Ihr seid gegangen. |
| Sie/sie | sind | gegangen | Sie sind gegangen. |
Almanca Das Perfekt Cümle Dizilimi
ÖZNE + YARDIMCI FİİL + DİĞER ÖĞELER + ge’li ESAS FİİL
Ich bin gekommen.
Du hast geschlafen.
Wir haben gegessen.
Kural:
Madem ki Perfekt’te özneden sonra yardımcı fiil kullanacağız ve karşımızda “haben” ve “sein” olmak üzere iki tane yardımcı fiil var, bu durumda “haben” mi kullanacağız yoksa “sein” mi?
Haben veya sein yardımcı fiilerinden hangisini seçeceğiz? Neye göre seçeceğiz?
Bu sorulara cevabımız şudur:
Perfekt’te hangi yardımcı fiili kullanılacağımızı esas fiile bakarak belirleriz.
Bazı fiillerle haben kullanılır, bazılarıyla sein kullanılır. Hangi yardımcı fiili kullanacağımıza, kuracağımız cümlenin esas fiiline bakarak karar veririz.
Genel olarak Perfekt’te en çok kullanılan yardımcı fiil “haben” dir. Özellikle düzensiz olan bazı fiillerle ise “sein” kullanılır.
Hangi fiillerle sein, hangi fiillerle haben kullanacağımızı aşağıda yer alan fiil listesinde görebilirsiniz.
Daha önce de söylediğimiz gibi, Almanca grameri yoğun ezber gerektiren bir yapıya sahiptir, dolayısıyla hangi fiillerle haben, hangi fiillerle sein kullanıldığını da ezberlemeniz gerekmekte.
Burada küçük bir gruplama yapmak gerekirse; hal veya hareket değişimi (örneğin yukarıdan aşağı inmek, çıkmak, sağdan sola gitmek, ya da düz zeminde herhangi bir yöne ilerlemek gibi) anlam veren fiillerle “sein” kulanılır.
Almanca Das Perfekt Örnek Cümleler
1.Ich habe Musik gehört. / Müzik dinledim.
2.Wir haben ferngesehen./ Televizyon izledik.
3.Er hat Fußball gespielt./ O futbol oynadı.
4.Du hast ein Buch gelesen./ Sen kitap okudun.
5.Sie (f) hat einen Film gesehen./ O bir film izledi.
6.Sie (pl) haben Tischtennis gespielt./Onlar masa tenisi oynadı.
7.Habt ihr Hausaufgaben gemacht?/Ödevlerinizi yaptınız mı?
Düzenli Fiillerin Perfekt Çekimi
Düzenli (veya zayıf) fiillerin Perfekt formu, fiil kökünün başına “ge-” öneki eklenip sonuna “-t” takısı getirilerek oluşturulur.
Örnekler:
- spielen -> gespielt
- machen -> gemacht
- hören -> gehört
Örnek Fiillerin Perfekt Çekimi
Aşağıda, bazı düzenli fiillerin Perfekt zaman çekimleri verilmiştir:
- haben -> gehabt
- kaufen -> gekauft
- spielen -> gespielt
- tanzen -> getanzt
- sagen -> gesagt
- sparen -> gespart
- schauen -> geschaut
- faulenzen -> gefaulenzt
- machen -> gemacht
- plaudern -> geplaudert
Düzensiz Fiillerin Perfekt Çekimi
Düzensiz (veya güçlü) fiillerin Perfekt formu, genellikle fiilin kökünde değişiklikler içerir ve “-en” takısıyla biter. Bu fiillerin Partizip Perfekt formlarını ezberlemek gereklidir.
Örnekler:
- sehen -> gesehen
- schreiben -> geschrieben
- lesen -> gelesen
- schlafen -> geschlafen
- essen -> gegessen
- trinken -> getrunken
- vergessen -> vergessen
- verlieren -> verloren
- besichtigen -> besichtigt (Bu fiil düzenli bir fiil olduğundan dolayı “-t” ile biter.)
Almanca Das Perfekt Düzensiz Fiillere Örnek Cümleler
- Ich bin einkaufen gegangen.(gehen)/Alış veriş gittim.
- Sie (sg) ist zu Haus geblieben.(bleiben)/ O evde kaldı.
- Wir sind nach London gefahren.(fahren)/Londra’ya gittik.
- Die Kinder ins Kino gegangen.(gehen)/Çocuklar sinemaya gitti.
- Ihr seid bis 9.00 Uhr geblieben.(schlafen)/9’a kadar kaldınız.
- Paul ist nach Spanien geflogen.(fliegen)/Paul İspanya’ya uçtu.
- Gestern nachmittag ist er geschwommen. (schwimmen)/O dün öğleden sonra yüzdü.
Ayrılabilen Fiillerin Perfekt Çekimi
Ayrılabilen fiillerin Perfekt formu, önek ayrılarak fiilin köküne “ge-” eklenmesiyle oluşturulur. Ancak bazı ayrılabilir fiillerde düzensiz çekimler de bulunabilir.
Örnekler:
- fernsehen (televizyon izlemek) -> ferngesehen
- anrufen (telefonla aramak) -> angerufen
Bu bilgiler, Almanca fiillerin Perfekt zaman çekiminde yardımcı olacaktır. Düzenli ve düzensiz fiillerin Partizip Perfekt formlarını öğrenmek, dilde akıcılık kazanmak için önemlidir.
Artık Almanca’daki –di’li geçmiş zaman olan PERFEKT’i biliyoruz. Bundan sonrası sizin fiilleri ve 3. hallerini ezberlemenize kalmış!!!
Almanca das Perfekt yazımıza son verirken, sizler için ilginizi çekebileğini düşündüğümüz birkaç yazımızı liste haline getirdik. Göz atmanızı tavsiye ederiz. İyi çalışmalar dileriz.