Almanca birleşik kelimeler, diğer dillerde olduğu gibi Almanca dilinin konularından bir tanesidir. Tek bir kelime oluşturmak için iki kelimeyi birleştirmek, Almancada da yaygın bir uygulamadır. Akla gelen soru muhtemelen “O zaman bu yeni kelimenin artikeli ne olacak?”
Das Autobahnkreuz kelimesi, der Autobahn ve das Kreuz kelimelerinin birleşimidir. Gördüğünüz gibi, yeni kelimenin artikeli, yani das Autobahnkreuz birleşik kelimesinin artikeli, aynı das Kreuz kelimesinin artikeli olan das olmuştur.
Yani Almanca birleşik kelimelerin artikelleri sondaki kelimenin artikeli olmaktadır. Aşağıdaki tabloda Almancada yaygın bir şekilde kullanılan birleşik kelimeler derlenmiştir:
der Abend | + | die Schule | die Abendschule |
das Haus | + | der Schuh | der Hausschuh |
die Kinder | + | das Buch | das Kinderbuch |
das Volk | + | der Wagen | der Volkswagen |
die Schule | + | das Zimmer | das Schulezimmer. |
Birleşik Kelime Yapma Kuralları
Almanca birleşik isimlerde ismi oluşturan ilk kelime ikinci kelimeyi daha belirgin ve detaylı olarak açıklama görevini üstlendiği gibi her bir kelime eşit değere sahip olup bazıları da her biri birbirinden farklı kendi anlamlara sahip olabilir.
- Birleşik kelimeyi oluşturan kelimelerde bir tane isim varsa birleşik kelimenin artikeli ismin artikeli ile aynı olur:
wasch + die Machine = die Waschmaschine
- Birden fazla isim olan kelime birleştirildiğinde oluşan yeni kelimenin artikeli sondaki kelimenin artikeli (tanımlığı) kelimenin artikeli ile aynı olur:
der Tisch + die Decke = die Tischdecke,
das Haus + die Tür + der Schlüssel = der HausTürschlüssel
- Eğer birden fazla isimle oluşturulmuş birleşik kelime çoğul yapılmak istenirse sondaki kelimenin çoğul hali kullanılır:
der Tisch= Masa, die Tische= Masalar
die Decke= Örtü, die Decken= Örtüler
der Tisch + die Decke = die Tischdecke (Masa örtüsü), die Tischdecken (Masa örtüleri)
- Sayılar her zaman bitişik yazılır:
29 = yirmidokuz = neunundzwanzig
Almanca Birleşik Kelimelerin Oluşumu
Aşağıdaki tablolarda Almancada birleşik kelime yapılabilecek kelime türleri örnekleriyle beraber gösterilmiştir:
1-) İki kelime de isimse:
1. KELİME | 2. KELİME | BİRLEŞİK KELİME |
---|---|---|
Substantiv (İsim) | Substantiv (İsim) | Substantiv (İsim) |
der Tisch Masa | die Decke Örtü | die Tischdeke Masa örtüsü |
2-) Bir tanesi sıfat diğeri isimse ve oluşan birleşik kelime isimse:
1. KELİME | 2. KELİME | BİRLEŞİK KELİME |
---|---|---|
Adjektiv (Sıfat) | Substantiv (İsim) | Substantiv (İsim) |
groß Büyük | die Eltern Ebeveyn | die Großeltern Büyük ebeveyn |
Fark edeceğiniz üzere sıfat birleşik kelimenin (eğer birleşik kelime isimse) başındaysa büyük harfle yazılmaktadır.
3-) Bir tanesi sıfat diğeri isimse ve oluşan birleşik kelime sıfatsa:
1. KELİME | 2. KELİME | BİRLEŞİK KELİME |
---|---|---|
Substantiv (İsim) | Adjektiv (Sıfat) | Adjektiv (Sıfat) |
die Luft Hava | leer Boş | luftleer havasız |
4-) Bir tanesi fiil kökü diğeri isimse:
1. KELİME | 2. KELİME | BİRLEŞİK KELİME |
---|---|---|
Verstamm (Fiil kökü) | Substantiv (İsim) | Substantiv (İsim) |
wash yıka | die Maschine Makine | die Washmaschine çamaşır makinesi |
5-) Bir tanesi edat diğeri isimse ve oluşan birleşik kelime isimse:
1. KELİME | 2. KELİME | BİRLEŞİK KELİME |
---|---|---|
Präposition (Edat) | Substantiv (İsim) | Substantiv (İsim) |
vor önünde | der Ort Yer | der Vorort Kenar mahalle |
6-) Bir tanesi edat diğeri fiilse:
1. KELİME | 2. KELİME | BİRLEŞİK KELİME |
---|---|---|
Präposition (Edat) | Verb (Fiil) | Verb (Fiil) |
runter aşağı | springen atlamak | runterspringen aşağı atlamak |
7-) İki kelime de sıfatsa:
1. KELİME | 2. KELİME | BİRLEŞİK KELİME |
---|---|---|
Adjektiv (Sıfat) | Adjektiv (Sıfat) | Adjektiv (Sıfat) |
dark koyu | blau mavi | darkblau koyu mavi |
8- İki kelime de fiilse:
1. KELİME | 2. KELİME | BİRLEŞİK KELİME |
---|---|---|
Verb (Fiil) | Verb (Fiil) | Verb (Fiil) |
kennen bilmek | lernen öğrenmek | kennenlernen tanışmak |
Örnek Almanca Birleşik Kelimeler
- das Haus + die Tür >>>> die Haustür
ev kapi ev kapisi - die Post + die Karte>>>> die Postkarte
posta kart kartpostal - die Blume + der Garten>>der Blumengarten
cicek bahce cicek bahcesi - der Wein + das Glas>>>>das Weinglas
sarap bardak sarap bardagi - der Balkon + die Tür>>>>die Balkontür
balkon kapi balkon kapisi - das Essen + das Zimmer>das Esszimmer
yemek oda yemek odasi - die Stadt + das Theater>>das Stadttheater
sehir tiyatro sehir tiyatrosu - die Woche + das Ende>>>das Wochenende
hafta son hafta sonu - die Wand + die Uhr>>>>>die Wanduhr
duvar saat duvar saati - das Kind + das Märchen>>das Kindermärchen
cocuk masal cocuk masali
Yukarıda da görüldüğü gibi birleşik isimler en az iki kelimeden meydana gelir ve her iki ismin de artikeli olduğuna göre 2 ismin birleşmesinden meydana gelen yeni sözcüğün artikeli ne olacaktır?
2 ismin birleşmesinden meydana gelen yeni sözcüğün artikeli 2. sözcüğün artikelidir.
Mesela das Haus + die Tür kelimelerinin birleşmesinden meydana gelen yeni sözcüğün artikeli die Haustür olacaktır.
Her birleşik isimde bu kural aynıdır.
Diğer Örnekler:
- Der Apfelkuchen
- Der Arbeitplatz
- Der Arbeitplatz
- Der Hofbauer
- Das Programmcomputer
- Der Deutshkurs
- Der Zetteleinkaufen
- Der Namefamilie
- Das Wortfragen
- Der fußball
- Die GroßestadtDie Lerntechnik
- Die Mutterspreche
- Der Apfelsaft
- Der Orangsaft
- Das Reisbüro
- Der Samstagabend
- Der SCHREBTISCH
- Das Schwimmbad
- Die Spielgruppe
- Die süßwaren
- Der Taxifahrer
- Der Kühlschrank
- Die Telefonnummer
- Die Turnhalle
- Die Waschmaschine
- Der Weißwein
- Die Weltreise
- Der Kartoffelsalat
- Das Kaufhaus
- Der Kaugummi
- Das Krankenhaus
1. Almanca Modal Fiiller (Modal Verben)
3. Almancada Olumsuzluk: Kein & Nicht