Während Kullanımı: Almanca öğrenenlerin sıkça karşılaştığı kelimelerden biri de “während”tir. Bu bağlaç ve edat; zaman ve zıtlık ifadelerinde kullanılır. Doğru ve yerinde kullanımı, Almanca cümle kurma becerisini ileri seviyeye taşır. Bu makalede “während”in anlamı, dilbilgisel işlevi ve farklı bağlamlardaki kullanımı örneklerle açıklanacaktır.
Almancada Wahrend Kullanımı
Während Ne Demektir?
“Während”, Almanca’da hem bağlaç (Konjunktion) hem de edat (Präposition) olarak kullanılan çok yönlü bir kelimedir. Türkçeye genellikle “… sırasında“, “… esnasında“, “… iken” ya da bağlamına göre “oysa ki“, “halbuki” şeklinde çevrilir.
Bu kelime iki temel kullanım amacı taşır:
a) Zaman Bildirme
“Während” ile oluşturulan ifadeler, iki olayın aynı zaman diliminde gerçekleştiğini anlatır. Bu kullanım, özellikle iki eylemin eş zamanlı yapıldığını vurgulamak için tercih edilir.
Örnek:
- Während ich lerne, höre ich Musik.
(Ders çalışırken müzik dinliyorum.)
Burada hem ders çalışma hem de müzik dinleme aynı anda gerçekleşmektedir.
b) Zıtlık Bildirme (Kontrast)
“Während” aynı zamanda karşılaştırmalı ve zıt durumları vurgulamak için de kullanılır. Bu anlamda Türkçede “oysa ki”, “halbuki” veya “-ken” gibi ifadelerle karşılık bulur.
Örnek:
- Während er viel Geld hat, lebe ich bescheiden.
(O çok paraya sahipken, ben mütevazı bir hayat yaşıyorum.)
Bu kullanımda zamanla ilgili bir vurgu değil, iki farklı durumun karşılaştırılması vardır.
➕ Gramer Özelliği:
- Edat olarak kullanıldığında ardından Genitiv gelir.
- Bağlaç olarak kullanıldığında fiil yan cümlede en sona gider.
2. Edat (Präposition) Olarak Während Kullanımı
Bu kullanımda “während” genellikle bir isimle birlikte gelir ve cümleye zaman anlamı katar. Bu durumda arkasından Genitiv (ilgi durumu) gelir.
📌 Yapı:
während + Genitiv isim
📌 Örnekler:
| Almanca Cümle | Türkçesi |
|---|---|
| Während des Unterrichts war es leise. | Ders sırasında sessizlik vardı. |
| Ich habe während der Pause gegessen. | Teneffüs sırasında yemek yedim. |
| Während des Films hat mein Handy geklingelt. | Film sırasında telefonum çaldı. |
⚠️ Not: Günlük konuşma dilinde bazen Dativ kullanımı da görülür, ancak doğru ve akademik kullanımda Genitiv tercih edilir.
3. Bağlaç (Konjunktion) Olarak Während Kullanımı
Bu durumda “während”, iki cümleyi birbirine bağlar ve hem zaman hem de zıtlık ifade edebilir.
🕓 a) Zaman Bağlamında Kullanımı
Bu anlamda “-iken” ya da “-dığı sırada” anlamındadır. Fiil sona gider.
📌 Yapı:
während + yan cümle (fiil sonda)
📌 Örnekler:
| Almanca Cümle | Türkçesi |
|---|---|
| Während ich koche, höre ich Musik. | Yemek yaparken müzik dinliyorum. |
| Während sie schläft, mache ich die Hausaufgaben. | O uyurken ödevleri yapıyorum. |
⚖️ b) Zıtlık (Kontrast) Anlamında Kullanımı
Bu kullanımda “während” halbuki, oysa ki, -ken anlamı taşır. Cümlede karşıtlık kurulur.
📌 Örnekler:
| Almanca Cümle | Türkçesi |
|---|---|
| Während er reich ist, bin ich arm. | O zenginken ben fakirim. |
| Während ich gerne lese, spielt mein Bruder lieber. | Ben kitap okumayı severim, halbuki kardeşim oynamayı tercih eder. |
4. Während ile Zaman Uyumu
“Während” zaman uyumu açısından esnektir. Genellikle aynı anda gerçekleşen eylemler için kullanılır. Her iki cümle de şimdiki zaman, geçmiş zaman veya başka bir zaman olabilir:
| Almanca Cümle | Türkçesi |
|---|---|
| Während ich gestern las, rief sie mich an. | Dün kitap okurken o beni aradı. |
| Während wir gegessen haben, hat es geregnet. | Yemek yerken yağmur yağdı. |
5. Während ve “als” / “wenn” Arasındaki Fark
Almanca’da “-iken” anlamı için başka yapılar da vardır, özellikle als ve wenn. Peki “während” ne zaman tercih edilir?
| Bağlaç | Anlamı | Kullanım Zamanı |
|---|---|---|
| während | sırasında | Eylemler aynı anda oluyor |
| als | -dığında | Geçmişte bir defalık olay |
| wenn | -dığında | Tekrar eden veya gelecek olay |
📌 Karşılaştırmalı Örnek:
- Während ich esse, lese ich.
(Yemek yerken okuyorum.) - Als ich gegessen habe, bin ich schlafen gegangen.
(Yemek yedikten sonra uyudum – geçmişte bir defalık.) - Wenn ich esse, lese ich.
(Ne zaman yesem, okuyorum – alışkanlık.)
6. Während Kullanımında Yaygın Hatalar
- Genitiv yerine Dativ kullanımı:
“Während dem Film” yerine doğru kullanım “während des Films” olmalıdır. - Fiilin doğru yere yerleştirilmemesi:
Yan cümlede fiil her zaman sona gider.
❌ Während ich Musik höre, ich koche.
✅ Während ich Musik höre, koche ich.
7. Kısa Diyalog Örneği
👩: Was machst du jetzt?
👨: Ich esse. Und du?
👩: Ich höre Musik, während ich die Wohnung putze.
(Şu anda müzik dinliyorum, evi temizlerken.)
Während Kullanımı Sonuç
“Während” hem yazılı hem sözlü Almanca’da önemli ve sık kullanılan bir yapıdır.
- Zaman ve zıtlık ilişkilerini netleştirir.
- Cümleleri daha akıcı ve anlamlı hâle getirir.
- Yan cümle oluşturma pratiği kazandırır.
Özellikle Almanca’da zaman bağlaçlarını öğrenmek isteyenler için “während”, dilin mantığını kavramada anahtar görevi görür. Bolca pratik yaparak ve örnek cümleleri inceleyerek bu yapıyı doğal bir şekilde kullanmayı öğrenebilirsiniz.