Almanca Komparativ Superlativ, kavramların karşılaştırılmasında ve nesnelerin en üstün olduğunu belirtmede kullanılan önemli dilbilgisi yapılarıdır. Bu yapılar, dilin zenginliğini ve esnekliğini gösterirken, Almanca metinlerin ifade gücünü artırır.
Almanca Komparativ, iki veya daha fazla nesnenin veya durumun karşılaştırılması için kullanılır. Bu yapı, bir nesnenin diğerinden daha büyük, daha hızlı, daha güzel gibi özelliklerini vurgulamak için kullanılır. Örneğin, “schneller” (daha hızlı) veya “größer” (daha büyük) gibi sıfatlarla birlikte kullanılır.
Almanca Superlativ ise bir nesnenin diğerlerine göre en üstün olduğunu belirtmek için kullanılır. Bu yapı, bir nesnenin en büyük, en hızlı, en güzel gibi en üstün özelliklerini vurgulamak için kullanılır. Örneğin, “am schnellsten” (en hızlı) veya “größte” (en büyük) gibi yapılarda karşımıza çıkar.
Bu dilbilgisi yapıları, Almanca dilinde hem yazılı hem de sözlü iletişimde sıkça kullanılır. Edebi metinlerden günlük konuşmalara kadar geniş bir kullanım alanına sahiptirler. Almanca Komparativ Superlativ yapılarının doğru kullanımı, dilin inceliklerini anlamak ve ifade etmek için önemlidir.
Almanca Komparativ Superlativ Yapılışı
Almancada Komparativ ile iki şey arasında bir mukayese yapılır ve birinin diğerinden “daha …” olduğu kıyaslanır.
Türkçede biz bu kıyası ilgili sıfatın önüne daha kelimesini getirerek yaparız (daha büyük). Almancada ise benzer bir mukayeseyi sıfatın sonuna “-er” eki ekleyerek oluştururuz.
klein | küçük | kleiner | daha küçük |
schön | güzel | schöner | daha güzel |
Das Auto ist schnell, aber das Motorrad ist schneller.
(Araba hızlıdır, ama motosiklet daha hızlıdır.)
Der Hamburger ist lecker, aber die Pizza ist leckerer.
(Hamburger lezzetli ama pizza daha lezzetli.)
Berlin ist schön, aber New York ist schöner.
(Berlin güzel, ama New York daha güzel.)
Deutsch ist schwierig, aber Chinesisch ist schwieriger.
(Almanca zordur, ama Çince daha zordur.)
Ancak, kurala uymayan istisnalar da söz konusudur. Bu istisnaları inceleyelim:
Almanca Komparativ Superlativ konusunda Kökünde a, o, u gibi ünlü harflerden olan tek heceli sıfatların büyük çoğunluğu “Komperativ” yapılırken sahip oldukları sesli harfleri ä, ö, ü şeklinde Umlaut olur. Aşağıdaki tabloda ilgili istisnaya sahip sıfatlar derlenmiştir:
klug | akıllı | klüger | daha akıllı |
lang | uzun | länger | daha uzun |
arm | yoksul | ärmer | daha yoksul |
dumm | deli | dümmer | daha deli |
grob | kaba | gröber | daha kaba |
hart | sert | härter | daha sert |
jung | genç | jünger | daha genç |
kalt | soğuk | kälter | daha soğuk |
krank | hasta | kränker | daha hasta |
scharf | keskin | schärfer | daha keskin |
stark | kuvvetli | stärker | daha kuvvetli |
-er ile biten sıfatların -er ekinden önce ünlü varsa “Komperativ” yapılırken bu -e harfleri düşer. Ancak ünlü bir harf yoksa -e kalabilir. Örneğin:
teuer | pahalı | teurer | daha pahalı |
sauer | ekşi | saurer | daha ekşi |
lecker | lezzetli | leck(e)rer | daha lezzetli |
bitter | acı | bitt(e)rer | daha acı |
-el ile biten sıfatlar “Komperativ” yapılırken -e harfi düşer. Aşağıdaki sıfatları inceleyiniz:
dunkel | koyu | dunkler | daha koyu |
edel | değerli | edler | daha değerli |
nobel | soylu | nobler | daha soylu |
komfortabel | rahat | komfortabler | daha rahat |
Tıpkı fiillerde olduğu gibi sıfatlarda da düzensizlik vardır. Bunları ezberlemek gerekmektedir. Bakınız:
gut | iyi | besser | daha iyi |
hoch | yüksek | höher | daha yüksek |
nah | yakın | näher | daha yakın |
viel | çok | mehr | daha çok |
“Als” Kullanımı
Herhangi bir şeyi diğer bir başka şeyle kıyaslarken kullandığımız Türkçedeki “-den/dan” eki Almancada ilgili sıfattan sonra gelen als ile sağlanır.
Johann ist älter als Thomas.
(Johann, Thomas’tan daha yaşlıdır.)
Mein Wagen fährt schneller als deiner.
(Benim arabam seninkinden daha hızlı gidiyor.)
Der Hund ist größer als die Katze.
(Köpek kediden daha büyüktür.)
Antalya ist schöner als Ankara.
(Antalya Ankara’dan daha güzel.)
Mein Handy ist besser als dein Handy.
(Benim telefonum senin telefonundan daha iyi.)
Ich finde Theater besser als Kino.
(Bence tiyatro sinemadan daha iyidir.)
Almancada “Superlativ” Yapılışı
Almanca Komparativ Superlativ konusunda sıra “Superlativ”’e geldi. Diğerleri ile karşılaştırıldığında bir şey ya da birisinin en çok niteliğe sahip olduğunu söylemek için kullanılır ve iki farklı şekilde oluşturulabilmektedir.
Almancada “Superlativ” Formunun Yüklem Olarak Kullanımı
İlk yöntemde mukayese yalnızca sıfatlar kullanılarak yapılır. Bunun için bir sıfatın temel biçimine “-(e) sten” eklenir. Tıpkı Türkçede “en zayıf, en küçük,…” gibi üstünlük karşılaştırmalarında kullandığımız “en” kelimesine benzer bir ifade Almancada “am“ kelimesi ile anlatılır.
klein | küçük | kleiner | daha küçük | am kleinsten | en küçük |
schön | güzel | schöner | daha güzel | schönsten | en güzel |
Eine Katze ist schnell.
(Kedi hızlıdır.)
Ein Hund ist schneller.
(Köpek daha hızlıdır.)
Ein Leopard ist am schnellsten.
(Leopar en hızlısıdır.)
Benzer şekilde kökünde a, o, u gibi ünlü harflerden olan tek heceli sıfatların büyük çoğunluğu Superlativ yapılırken sahip oldukları sesli harfleri ä, ö, ü şeklinde Umlaut olur. Yaygın olarak kullanılan aşağıdaki tabloda derlenmiştir:
alt yaşlı | älter daha yaşlı | am ältesten en yaşlı |
lang uzun | länger daha uzun | am längsten en uzun. |
kurz kısa | kürzer daha kısa | am kürzesten en kısa |
gross büyük | grösser daha büyük | am grössten en büyük |
arm fakir | ärmer daha fakir | am ärmsten en fakir |
warm sıcak | wärmer daha sıcak | am wärmsten en sıcak |
krank hasta | kränker daha hasta | am kränksten en hasta |
schwach kuvvetsiz | schwächer daha kuvvetsiz | am schwächsten en kuvvetsiz |
klug akıllı | klüger daha akıllı | am klügsten en akıllı |
dumm aptal | dümmer daha aptal | am dümmsten en aptal |
jung genç | jünger daha genç | am jüngsten en genç |
Sonu -d, -t, -tz, -s, -sch -ß, -x ve -z ile biten sıfatların büyük çoğunluğu Superlativ yapılırken gelen -sten takısıyla sıfat arasına bir -e eki daha alır.
weit uzak | weiter daha uzak | am weitesten en uzak |
berühmt meşhur | berühmter daha meşhur | am berühmtesten en meşhur |
heiss sıcak | heisser daha sıcak | am heissesten en sıcak |
bunt renkli | bunter daha renkli | am buntesten en renkli |
bekannt tanınmış | bekannter daha tanınmış | am bekanntesten en tanınmış |
leicht hafif | leichter daha hafif | am leichtesten en hafif |
neu yeni | neuer daha yeni | am neuesten en yeni |
treu sadık | treuer daha sadık | am treuesten en sadık |
“Superlativ” olurken düzensiz değişim gösteren sıfatlar aşağıda derlenmiştir:
gut | iyi | besser | daha iyi | am besten | en iyi |
hoch | yüksek | höher | daha yüksek | am höhsten | en yüksek |
nah | yakın | näher | daha yakın | am nächsten | en yakın |
viel | çok | mehr | daha çok | am meisten | en çok |
Almancada çoğu sıfat derecelendirilebilir; yani bir şeyin başka bir şeye göre daha fazla veya daha az olduğunu belirtmek için kullanılabilirler. Ancak, bazı sıfatlar kesin veya mutlak anlamları olduğu için derecelendirilemezler. Örneğin:
tot | ölü |
schwanger | hamile |
einzigartig | benzersiz |
maximal | maksimum |
minimal | minimum |
Almancada “Superlativ” Formunun İsimle Birlikte Kullanımı
İkinci yöntemde ise sıfat isimle beraber kullanılır. İlgili sıfat karşılaştırmanın yapılacağı isimden hemen önce gelir ve temel sıfat biçimine “-(e)ste” düzenli sıfatsal eki sıfata eklenir. Ayrıca sıfatın önüne ilgili ismin belirli artikeli (der, die, das) getirilir. Böylesi durumlarda haliyle “am” eki kullanılmaz. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz:
Anna ist das fleißigste Mädchen im Unterricht.
(Anna sınıfın en çalışkan kızıdır.)
Usain Bolt ist der schnellste Läufer.
(Usain Bolt en hızlı koşucudur.)
Du bist der beste Freund der Welt.
(Sen dünyanın en iyi arkadaşısın.)
Ararat ist der höchste Berg der Türkei.
(Ağrı Dağı Türkiye’nin en yüksek dağıdır.)
İstanbul ist die grösste Stadt der Türkei.
(İstanbul, Türkiye’nin en büyük şehridir.)
Almancada “hoch” (yüksek) sıfatının nevi şahsına münhasır diyebileceğimiz bir özelliği vardır. Kendisinin “Komperativ”, “Superlativ” ve “Sıfat tamlamaları” (sıfat çekimi) yapılırkenki kullanımında “c” harfi düşer. Örneğin:
- Positiv:
Das Gebäude ist sehr hoch.
(Bina çok yüksek.) - Komperativ:
Mein Haus ist höher.
(Benim evim daha yüksek.) - Superlativ:
Das ist der höchste Berg in der Türkei.
(Bu Türkiye’nin en yüksek dağı.) - Sıfat tamlaması olarak kullanımında:
Der hohe Hügel.
(Yüksek tepe.)
Ich sitze auf einem hohen Stuhl.
(Yüksek bir sandalyede oturuyorum.)
Sıfat tamlamalarını yapabilmek adına sıfat çekimlerini çalışmanız gerekir. Uzun bir konu olduğu için ayrı bir derste anlatılmıştır.
Almancada “So +…+ wie” Kullanımı
İki ismi karşılaştırırken birinci ismin ikinci isim kadar o sıfata sahip olduğunu söylemek isteyebiliriz. Türkçede “… kadar” ile yapılan bu karşılaştırma Almancada “so … wie” arasına sıfatın birinci hali gelirken getirilir. Örneğin:
klein küçük | so klein wie … … kadar küçük |
gross büyük | so groß wie … … kadar büyük |
Heute ist es so warm wie gestern.
(Bugün dün kadar sıcak.)
Antalya ist nicht so groß wie İstanbul.
(Antalya, İstanbul kadar büyük değildir.)
Gimli ist genau so stur wie sein Vater.
(Gimli babası kadar inatçıdır.)