Almanca Artikeller: Bu yazımızda Almanca artikeller nedir, bu artikeller ne işe yarar ve neden kullanılırlar gibi soruların yanıtlarını vermeye çalışacağız. Artikel nedir diyecek olursak; artikeller temel olarak, en basit ifadeyle bir ismin bilinen olup olmadığını belirtmeye yarar. Sohbet esnasında konuştuğumuz kimselere hangi isimden bahsettiğimizi, hangi ismi kast ettiğimizi anlatmak için kullanılır.
Örnek vermek gerekirse; karşımızdaki kişiye “Benim arabam.” dediğimizi düşünelim. Böyle bir durumda karşıdaki kişinin aklına herhangi bir araba imajı yerine sizin arabanızın imajını vermiş oluruz.
Almanca artikeller aracılığı ile verdiğimiz örnekteki sahiplik bildiren “benim” ifadesiyle anlattığımız bilinirliğe benzer bir işlev anlatılır. İşte bu bilinirlik artikeller ile Almancada sürekli bir şekilde kullanılmaktadır. Çünkü konuşmanın net olması beklenir.
Yolda bir (matematiksel, yani sayısal değil herhangi bir anlamında) araba gördüm. (Malum, o) araba kırmızıydı.
Yukarıdaki örnekte parantez içine yazdığımız malum ya da o kelimesi ile Almancada kullanılan artikellerin yaptığı görevi ifade etmekteyiz. Ancak biz Türkçede zaten bilinirlik anlaşıldığı için bu tarz kelimeleri kullanmayız. Buna karşılık Almancada artikeller kullanılmak zorundadır. Belki de bu zorunluluk öğrenirken kafamızı karıştırmaktadır.
Konuyu fazla uzatmadan Almancada artikellerin çeşitlerinden bahsedelim. Almanca artikeller, belirli ve belirsiz artikeller olmak üzere ikiye ayrılır. Belirli artikellerin mantığını anlamak belirsiz artikellerin mantığını anlamayı ziyadesiyle kolaylaştıracaktır.
⭐ Belirli artikeller (der bestimmte Artikel = definiter) ➡️ der, die, das
⭐ Belirsiz artikeller (der unbestimmte Artikel = indefiniter) ➡️ ein, eine
Almanca Artikeller İçindekiler:
- Almanca Belirli Artikeller
- Artikeli der Olan İsimler (Eril İsimler)
- Artikeli die Olan İsimler (Dişil İsimler)
- Artikeli das Olan İsimler (Nötr İsimler)
- Almanca Belirsiz Artikeller (ein, eine)
- Türkçede Artikel Var mı?
Almanca Belirli Artikeller (der, die, das)
Somut ve soyut tüm varlıkların adlandırılmasını sağlayan kelimelere isim denir. Bu demektir ki “Kiraz, defter, koltuk, şapka, Emel” kelimeleri birer isimdir. İsimler hakkında daha detaylı bilgiler için ilgili sayfayı ziyaret ediniz.
Bildiğiniz üzere isimler sayesinde, canlı, cansız bütün varlıklar, kavramlar karşılanabilmekte ve onları ifade edebilmekteyiz. Böylece birisine kuş dediğimiz zaman o kümeye ait bir imge belirmekte ve bu da iletişimi kolaylaştırmaktadır.
O halde hadi şimdi gelelim Almancada belirli artikeller nelerdir, ne işe yararlar onu incelemeye. Bildiğiniz üzere Almancada isimler Türkçeden farklı olarak birtakım farklı özelliklere sahiptir. Bunlardan ilki cümlenin neresinde ve hangi tür isim olursa olsun büyük harfle yazılmasıdır.
Bir diğer ve belki de en önemli farkı ise isimlerin birer dil bilgisel cinsiyetlere sahip olmalarıdır. Almancada eril, dişil ve nötr olmak üzere üç farklı dil bilgisel cinsiyet bulunmaktadır ve bunlar belirli artikeller vasıtasıyla isimlere atanırlar.
eril ➡️ der
dişil ➡️ die
nötr ➡️ das
Daha öncede belirttiğimiz gibi Almancada bütün isimler büyük harfle yazılır ve önlerine artikel adı verilen DER, DIE, DAS kelimelerinden biri gelir. Bu üç kelimenin Türkçe karşılığı yoktur ve tercüme edilmezler de. Ancak önünde bulundukları ismin bir parçası gibidirler.
Her ne kadar belirli artikeller için atanan bir çeviri olmasa da “malum”, “o” kelimesi bu anlamı karşılayacaktır. Örneğin Almancada Das Auto ist kaputt cümlesini Türkçeye araba bozuk diye çevirmek yerine malum (o) araba bozuk şeklinde çevirirsek bozulan arabanın bilinirliğine vurgu yapmış oluruz.
Vazifeleri ise ilgili ismin bilinen ve belirli olduğunu yani tanımlı olduğunu göstermektir. Bundan dolayıdır ki artikellere ayrıca tanımlık da denilmektedir. İngilizce bilginiz varsa “The” kullanımıyla bu açıdan bir benzer özellik gösterdiğini söyleyebiliriz.
Yani biz Türkçede bir ismi belirli, bilinen olduğunu belirtmek için sezgiye dayanan bir anlayışa sahip olduğumuz için Almanca öğrenirken bu durum bize garip gelmektedir.
Bir poşetin içinden elma aldığınızı ve bu elmayı ısırdığınızı düşünün. Bu elmanın lezzetli olduğunu söylerken poşetin içindeki diğer elmaları kast etmediğinizi, ısırdığınız elmayı belirtmek için sadece “elma güzeldi” deriz. Ancak Almancada bu durum belirli artikel kullanmadan anlatamayız.
Bu üç belirli artikel vasıtasıyla Almancadaki isimlere cinsiyet atadığını söylemiştik. Bir ismi öğrenirken muhakkak onun artikelini yani önüne der, die, das kelimelerinden hangisinin geldiğini de öğrenmek gerekir.
Ayrıca Almancada kelime ezberi yaparken isimlerin sahip oldukları çoğul ekini de öğrenmek ilerleyen gramer konularında ziyadesiyle kolaylık sağlayacaktır.
eril ➡️ der
dişil ➡️ die
nötr ➡️ das
çoğul ➡️ die
Almanca artikeller için çeşitli kaynaklarda, zaman zaman kısaltmalar kullnılabilir. Aşağıdaki tabloda denk gelebileceğiniz bu kısaltmalar listelenmiştir:
| der | m | r |
| die | f | e |
| das | n | s |
m= maskulin (männlich)
f= feminin (weiblich)
n= neutral (sächlich)
r= der, e= die, s= das ifade eder.
Almancada isim olan her şeyin bir artikeli vardır ve bu artikeller istisnaları olsa da bazı durumlarda tahmin edilebilirler.
Almancada genel olarak cinsiyeti erkek olan kelimelerin artikeli “der”, cinsiyeti dişi olanların artikeli “die” olmaktadır.
Aşağıda genel olarak hangi isimlerin hangi artikelleri aldığı derlenmiştir. Ancak bazı istisnaların da mevcut olduğunu hatırlatmak isteriz:
Artikeli der Olan İsimler (Eril İsimler)
⭐ Cinsiyeti erkek olan canlıların büyük çoğunluğu
| der Mann der Löwe der Hahn | adam aslan horoz |
⭐ Cinsiyeti erkek olan canlıların büyük çoğunluğu
| der Mann der Löwe der Hahn | adam aslan horoz |
⭐ Günler
| der Mittwoch der Sonnabend der Dienstag | çarşamba cumartesi salı |
⭐ Aylar
| der Mai der Juni der Februar | mayıs haziran şubat |
⭐ Mevsimler
| der Sommer der Winter der Herbst der Frühling | yaz kış sonbahar ilkbahar |
⭐ Yönler
| der Süden der Norden der Westen der Osten | güney kuzey batı doğu |
⭐ Hava olaylarının büyük çoğunluğu
| der Wind der Taifun der Frost der Regen der Schnee der Sturm der Tau der Hagel | rüzgar tayfun don yağmur kar fırtına çiy dolu |
⭐ Araba markaları
| der Audi der BMW der Polo der Rolls-Royce | Audi BMW Polo Rolls-Royce |
⭐ Bitki bazlı içeceklerin büyük çoğunluğu
| der Kaffee der Tee der Saft | kahve çay meyve suyu |
⭐ Alkollü içeceklerin büyük çoğunluğu
| der Cocktail der Wein der Wodka | kokteyl şarap votka |
⭐ Neredeyse tüm para birimleri
| der Cent der Dollar der Euro | sent dolar avro |
⭐ Dağlar ve sıradağların isimleri
| der Himalaja der Ätna der Montblanc | Himalaya Etna avro |
⭐ Sonu aşağıdaki gibi biten isimler:
| -ant | der Konsonant | ünsüz |
| -ast | der Kontrast | kontrast |
| -ich | der Teppich | halı |
| -ig | der Essig | sirke |
| -ling | der Feigling | korkak |
| -or | der Motor | motor |
| -us | der Rhythmus | ritim |
Artikeli die Olan İsimler (Dişil İsimler)
⭐ Cinsiyeti dişi olan canlıların büyük çoğunluğu
| die Frau die Kuh die Tante | kadın inek teyze |
❗ Küçültme ekleri olan -chen ve -lein ile biten dişi canlılar artikeli das alır.
| das Fräulein das Mädchen | genç kadın kız |
⭐ Uçak, motosiklet ve gemi isimleri
| die „Bismarck“ die „Bremen“ |
⭐ Almanya içindeki nehir isimleri
| die Donau die Fulda die Isar |
⭐ Sayılar
| die Vier die Tausend die Million | dört bin milyon |
⭐ Çoğu meyve ismi
| die Birne die Kirsche die Erdbeere | armut kiraz çilek |
⭐ Sonu aşağıdaki gibi biten isimlerin çok büyük çoğunluğu:
| -a | die Villa | Villa |
| -anz | die Eleganz | zerafet |
| -ei | die Bücherei | kütüphane |
| -enz | die Existenz | varoluş |
| -heit | die Gesundheit | sağlık |
| -ie | die Biologie | biyoloji |
| -ik | die Panik | panik |
| -in | die Lehrerin | (kadın) öğretmen |
| -keit | die Heiterkeit | neşe |
| -schaft | die Botschaft | mesaj |
| -sion | die Explosion | patlama |
| -sis | die Basis | baz |
| -tion | die Revolution | devrim |
| -tät | die Universität | üniversite |
| -ung | die Bedeutung | anlam |
Artikeli das Olan İsimler (Nötr İsimler)
⭐ Canlıların yavruları
| das Baby das Kind das Lamm | bebek çocuk kuzu |
⭐ Kimyasal elementler
| das Gold das Kobalt das Zinn | altın kobalt çinko |
⭐ Bilimsel birimler
| das Ampere das Volt das Watt | Amper Volt Watt |
⭐ Alfabenin harfleri
| das A das B das Ypsilon | A B Y |
⭐ Sinema, cafe, otel gibi yerlerin isimleri
| das „Hilton“ das „Roxy“ das „Kranzler“ |
⭐ Kıtaların, ülkelerin, illerin ve kasabaların adları
| das alte Bayern das gärende Afrika das zerstörte Frankfurt |
⭐ Fiillerden türetilme isimler
| das Essen das Hören das Bellen | Gıda Dinleme Havlama |
⭐ Sonu aşağıdaki gibi biten isimlerin çok büyük çoğunluğu:
| -chen | das Mädchen | kız |
| -icht | das Dickicht | bilet |
| -il | das Ventil | kapak |
| -it | das Dynamit | dinamit |
| -lein | das Büchlein | kitapçık |
| -ma | das Schema | plan |
| -ment | das Appartement | apartman |
| -tel | das Viertel | çeyrek |
| -tum | das Eigentum | mülkiyet |
| -um | das Album | albüm |
Almanca Belirsiz Artikeller (ein, eine)
Bir anlamına gelen ein kelimesi artikel olarak der veya das alan isimlerin önünde ein şeklinde bulunur. Ein kelimesi artikel olarak die alan isimlerin önündeyse eine şeklinde bulunur.
Ein ya da eine “bir adet” anlamındaki “1” den farklıdır. Türkçede “Sokaktan bir adam geçti.” dendiği zaman nasıl buradaki “bir adam” adamın 1 tane olduğunu göstermekten ziyade “herhangi bir adam, adamın biri” şeklinde bir belirsizlik anlamını taşıyorsa Almancadaki ein, eine de bu anlamda “bir, yani herhangi bir” olarak kullanılmakta ve bahsedilen şeyin belirli bir şeyden ziyade herhangi bir şey olduğu kast edilmektedir.
Bu sefer bir poşetin içinden elma alacağınızı düşünün. İçlerinden herhangi bir elmayı alacaksınız ve hangi elmayı alacağınızı umursamıyorsunuz diyelim. Rastgele bir elmayı seçip alma eyleminizi Almancada belirsiz artikel ile anlatırsınız.
Gördüğünüz üzere belirli artikellerin kullanım mantığını bilmek belirsiz artikellerin kullanımı kolaylaştıracaktır.
| Eril | Dişil | Nötr | Çoğul |
| der | die | das | die |
| ein | eine | ein | – |
Türkçede Artikel Var mı?
Almancada adına artikel dediğimiz ve bir isimle beraber kullanılan yukarıda bahsettiğimiz bu tanımlıklar adı üzerine tanımlayıcı bir kelime olup o isme nasıl değinildiği hakkında fikir verir. Yani Almancada artikeller ne işe yarar sorusuna da ayrıca bir cevap sunar. Artikeller sayesinde ilgili isimlerin belirli veya belirsiz, bilinir veya bilinmez olduğuna dair bir bilgi ediniriz.
Yukarıda da belirttiğimiz üzere, artikeli ile kullanılan her ismi “malum” şeklinde çevirirsek biraz olsun kullanım mantığını kapabiliriz.
Türkçede olmayan bu kelimeler, sadece Almancaya özgü olmayıp Hint-Avrupa dillerinin birçoğunda bulunur. Her ne kadar Türkçede ayrı bir kelime olarak artikeller bulunmasa da tanımlık görevini sağlayacak bazı fonksiyonlardan yararlanırız. Belirtme eki -i ile belirli tanımlık görevini bazı cümlelerde uygulayabiliriz.
- Evi aldı. (malum (o) evden söz edilmekte)
Benzer mantıkta rakam olan değil de sıfat olarak kullanılan “bir” ile de belirsiz tanımlık fonksiyonu sağlanabilir:
- Sepetten bir armut aldı. (herhangi bir armut, hangisi olduğu önemli değil, yani akla bahsedilen armutun imgesinden ziyade rastgele bir armut imgesi gelmekte)
- Mesela aynı cümleyi “Sepetten malum elmayı aldı.” şeklinde söylesek ne anlardınız? İşte belirli artikellerle sağlanan da böylesine bir bilinirliktir.
Almanca Artikeller; Almancada bütün isimlerin önüne artikel denilen yapıların geldiğini söyledik. Bundan dolayı kelime ezberi yapılırken muhakkak ilgili kelimelerin artikelleri de öğrenilmelidir.
Artikeller videosunu izleyerek öğrendiklerinizi pekiştirebilirsiniz.
Turkish